Sadat-ı Nakşibend-i
Çok Okunuyor

Ahmed El Haznevi Hz.

Mi'rac gecesinde beş vakit namaz peygamberimize farz olduğu halde, nasıl kılınacağını bilmediği için, hazreti Cebrail gelip, ona ' öğretinceye kadar,'o gecenin sabah namazını kılmamıştır.[

Ahmed El Haznevi Hazretleri

Adı Ahmed, lakabı Şah-ı Haznevi.
Babaları Murad, Mardin’in İdil kazasına bağlı Banihe köyündendir.
Sonraları Suriye’nin Kamışlı kazasına bağlı Hazne köyüne yerleşti. Şeyh Ahmed, bu köyde dünyaya geldiler. Yıl 1306 H.

İlme olan aşklarından dolayı daha küçük yaştan evini terkedip yola çıkarlar.
Önceleri Molla Ahmedi Tizyani, sonra Molla Halili Gırkeizeri’nin (Bismil ve tepe arası bir köyde) yanında okurlar. Nihayet yörenin tanınmış üstadlarından Silvanlı Molla Hüseyin Küçük’ün yanına diz çöker ve icazelerini alırlar. (Diploma)

İlimde şöhret sahibi olurlar.
Bir talebesinin ağzından Molla Hüseyin Küçük anlatıyor:

İlgili Makaleler

“Molla Ahmed yanımızdan ayrılalı hayli zaman olmuştu. Kendilerinden bir haber alamadık. Ben bir yıl hac farizasını yerine getirmek için yola çıktım. Hicazda bir iki alim arkadaş bana dedi ki: “Buraya bir zat gelmiş. Kendinden çok sitayişle bahsediliyor. İsterseniz gidip ziyaret edelim.” Ve gittik… Bir de ne göreyim? Molla Ahmed oturmuş, etrafını da kalabalık sarmış. Soran sorana… Ona tereddütsüz cevap vermekte. Beni görünce ayağa kalkıp beni karşıladı ve:

-“Seyda, Allah (CC) için bu istidrac mıdır yoksa?”

-“Hayır evladım. Bu bir lutf-i ilahidir. Ama sen yine de istidrac bilerek hareket et.” dedim ve ayrıldım.

Şeyh Ahmed ilimde olduğu gibi tasavvufta da tek üstatla kalmamış. Evvela Şeyh Abdulkadiri Hezani’nin yanında amel etmiş. Sonra da Hazretle işi tamamlamış…
Bir ara kendisine, Nakşibendi olmayanların neden hatmelere sokulmadığının beyan edilmesi için bir mektup yazılır. O da şu cevabı verir:

Şüphesiz Nakşibendi tarikatının sadatı, tarikatlarından olmayanları hatmeden çıkarmalarına nakli ve akli delilleri var. Nakli delil, Peygamber (S.A.V)’in:

-“İçinizde garib kimse var mıdır?” diye buyurduğu hadisi şeriftir. İtiraz edip, bu konuya bu hadisin getirilmesi acayiptir denilmesi daha acayip bir şeydir. Peygamberin (S.A.V): “Sahabelerim, yıldızlar gibidirler” buyurduğu hadisi şerifi ile garib’den murad, meclisinde hazır bulunan kafir kimsedir, denmesi de muteber manadan uzaktır. Zira hadisi şerifteki garib kelimesinden murad, ya zikir adabından veya imandan garib olan demektir. Bu iki manadan başka üçüncü bir mana yoktur. “Ashabım yıldızlar gibidir” diye buyurulan hadis, “garib” kelimesinin mezkur birinci manasına muhalif değildir. Zira Resulullah’ın (S.A.V) maksadı iman edip de yapılan zikrin adab ve şartlarından bilgisi olmayan bir sahabi olduğu da muhtemeldir.

Nitekim fıkıh kitaplarında ittifakla yazıldığına göre, Mi’rac gecesinde beş vakit namaz peygamberimize farz olduğu halde, nasıl kılınacağını bilmediği için, hazreti Cebrail gelip, ona ‘ öğretinceye kadar,’o gecenin sabah namazını kılmamıştır.

Eğer hadis-i şerifte geçen “garib” kelimesinden murad “Küfür ehli manasına olduğu mümkündür” denilirse, biz de deriz ki, ondan murad, henüz iman edip de zikir adabını kelimenin manasını tahsis edecek bir şey yoksa umum durumda kalır diye kitaplarında yazdıkları kaide İle de amel ederek garib kelimesinin her iki manasını da kabul etmişlerdir.

Şunu da ilave edelim ki, Nakşibendi tarikatının sadatı (K.S), evliya ve ulema olduklarına inanıyoruz. Gerçekte, Peygamber (S.A.V) tarafından:

“Alimler peygamberlerin varisleridir” buyrulmuştur. Varis, kendisine miras olarak bıraktığı ölü kimsenin malında istediği gibi, itirazsız, tasarruf eder. öyleyse Nakşibendi alimleri hem fıkıh usulü alimlerinin, yukarıda geçen kaideleri ile amel etmek, hem hadisin manası tahakkuk etmek için “garib” kelimesinden genel anlamıyla temessük ettiklerinde hiçbir beis yoktur.

Nitekim fıkıh alimleri sabah namazından önce kılınan iki rekat sünnette, fatihadan sonra okunan zammı sure hakkında çeşitli rivayetlerin hepsi ile amel edilmesi için, Kafirun, İhlas, Elemneşrahleke, Elemtere Keyfe surelerinin hepsinin okunmasının sünnet olduğunu ittifak etmişlerdir. Nevevi dahi bu gaye ile teşehhütten sonra okunması sünnet olan “Allah’ım şüphe yok ki, nefsime zulmettim.” diğer bir rivayette de “Büyük zulüm ettim” manasına olan duaların hepsinin okunmaları sünnet olduğunu tasvip etmiştir. Hatta konumuz olan hadiste geçen “Garib”in yukarıda geçen ikinci manası olan “imandan garib” diye irade etsek, Resulullahın (S.A.V): “Sana şüphe veren şeyi şüphelendirmeyene terk et” yani, şüpheliyi bırakıp, şüphe edilmeyenle amel et, hadisine muhalefet etmiş oluyoruz. Çünkü ikinci mananın irade edilmesi şüphelidir.
Mektupta; “Hadisteki garib’in manası, kafir kimse olmazsa, bu hadis, ikinci manaya sarahaten delalet etmez” diye dediğin sözün de reddedilir. Çünkü bu hadis, iman edip lakin zikrin adabını öğrenmeyen kimse olduğuna sarahaten delalet eder. Bundan maksat, küfür, şekavet, nifak ehli olan kimse de değildir. Bu manalar kastedilirse, Kur’ani Kerimin: “Müşriklerden biri sana (ey habibim) sığınacak olursa, kabul et ki, Allah’ın (C.C) sözünü işitsin.” ayetinin manasıyla nakz olur. (Manada çelişki olur.)

Mektubunuzda “Hacegan hatmesine girmek isteyen kimse, fazıl ise, hatmeye girsin. Fasık kimse dahi fıskından vazgeçip hidayetlenmesi için dahil olmalıdır.” diye kullandığınız ifadeden biz şunu anlıyoruz; Bizler, fazıl ve salih kimsenin salahatı için hatmede bulunmasına, fasık kişinin de fıskı için bulunmamasına razıyız. Halbuki gayemiz bu değil, bizde gaye sırf aldığımız emre imtisal etmektir.

Allah (C.C) yukarıda geçen “Eğer müşriklerden biri sana sığındığında kabul et” diye buyurduğu ayeti ile, Habibine (S.A.V), müşriklerden Allah’ın (CC) kelamını dinlemek isteyeni kabul etmesine emir buyurur.” diye dediğin sözün, hadisteki “garib” kelimesi kafir manasına hamlettiğinden dolayı davanızın aleyhine dair bir delil olur. Zira Peygamber (S.A.V) emir olunduğu şeyin hilafına emretmez. Öyleyse Allah (C.C) ayeti celile ile kendisine eğer ehli şirkten Allah’ın (C.C) kelamını işitmek isterlerse, onları kabul etmekle emreder de, kendisi hadisinde “garib” kimseyi, (senin deyiminle ehli küfrü meclisinden çıkarmasını nasıl emreder?

Diyorsun ki» “Hatmeye dahil olmak isteyen kimse, Ret’a yı kasdetti” Bu iddianız da yersizdir. Çünkü mezkur kimse, Ret’ayı bilmediği halde onu nasıl talep edecek ki? 0 zaman hakikatini bilmediği bir şeye talip olur. Bu da muhaldir, olamaz.

Hadisteki “Garib”den muradın, şirk ehli olmadığına dair aklî delil ise; bir cemaatin halkından olmayıp da onların adabını tamamen anlamayan kimse, yaptıklarını anlayınca onlarla alay etmesi muhtemeldir. Dolayısıyla Allah (C.C) ona gadab eder.

1- Bu hadisi Ahmed, taberani ve diğer hadis alimleri rivayet ettiler. Aynı zamanda Cami El-Usul, s.93’te.

2- Ahmed, Hz. Enes’ten (R.A) rivayet etti.

3- Tövbe, a.5

4- Ret’a ise; Arap lügatinde masdar olup, yemek eğlenmek manasındadır

Yukarıdaki cevapla Nakşi tarikine bu yolda gelen tüm suçlamaların yersiz olduğu İspatlanmıştır. Bundan sonra da, Şeyh Ahmed’in bu yolda sünnete karşı yüce sadat mîsali bütün gücü ile sarılmıştır.
Şeyh Ahmed’in halifelerinden Molla İbrahim anlatıyor:

“Birgün Şah-ı Haznevi abdest almak için odadan çıktı. Bana da Molla İbrahim ibriği getir dedi. Ben de hemen su doldurup ardı sıra gittim. Evden biraz uzaklaşmıştık ki, Şeyh aniden döndü, beni kucakladı. Ve sıkmaya başladı. Nerdeyse kemiklerim kırılacak zannettim. Bana, Allah (C.C) rızası için yeminle söyle. Sen bir alimsin. Benden hiç sünnete aykırı bir şey gördün mü? Ben de üç kere Vallahi evla’dan öte bir şey görmedim, dedim. O zaman bıraktı?
Şeyh Ahmed, daha mürşitleri Hazret sağ iken irşada başlamışlardı. 0 zamanlar, her mürşide olduğu gibi o zata da karşı çıkanlar çok olmuştu. Kendisine karşı olup, gıybetini yapanlara devamlı iyilik yaparak onların gönlünü alır onlara , hürmet ederdi.
Şeyhin kerametleri de çok olmuştur, Biz burada ancak bir iki tanesini anlatarak geçelim. Yine Hazretin Halifelerinden olan Şeyh Mahmudi Karaköyî, Şahı Haznevinin vefatında taziyesine gelince orada anlatıyor: “Bugün Şahı Haznevi’nin bir kerametini anlatacağım. 0, benden ölmeyinceye kadar kimseye bahsetmememi yeminle istemişti. 0 şimdi vefat ettiğine göre tam zamanıdır. Biz ikimiz, daha yeni Hazretin yanında amele başlamıştık. İyi arkadaştık. Bir gün Hazret dedi ki:

“Molla Ahmed bugün davarları otlamaya sen götür.” Ben de içimden keşke bana da söyleseydi de ben de gitseydim dedim ki bana da; “Git dedi.” Beraberce gittik. Hayvanlar epey otlandıktan sonra hepsi bir araya oturup geviş getirmeye başladılar. İşte o sırada Şeyh Ahmed, bir anda hayvanların etrafında bir döndü ve bir şeyler okuyup, hayvanlara doğru üfledi. Sonra karşıma gelip çömeldi ve ellerini yere uzattı. Bana “Molla Mahmud, gel ellerime bas” dedi. Ben de, benimle alay mı ediyorsun bu nedir? dedim. 0 tekrar “Gel elime bas” diye ısrar etti. Ben de gittim ve bastım. Sonra gözlerini kapa ve bismillah de dedi. Ben de gözlerimi kapayıp dedim.. Bana gözlerini aç! deyince, açtım baktım ki, ne göreyim! bir dağın başındayız. Ama bize çok yabancı bir yer. Biraz yürüdük. Bir su kenarına geldik, Bana abdest alalım, dedi. Ve abdest aldık. Sonra da beklemeye başladık. Baktım ki, karşıdan güzel bir insan elinde bir cenaze geliyor. Ben hayretler içinde seyrediyorum. Adam, selam verdi ve cenazeyi oraya bırakıp gitti. Molla Ahmed imam oldu. Ben de arkasında cemaat. Cenaze namazını kıldık. Bir müddet sonra adam, bu defa yanında saçı başı dağınık biriyle tekrar geldiler. Cenazeyi alıp gittiler. Biz de tekrar eski şekilde, tekrar geldik, eski yerimize. Şaşkınlıktan kurtulamayan ben, ısrarla sordum:

“Allah (CC) rızası için, söyle bu nedir.” Bana, ölünceye kadar kimseye söylemeyeceğime dair yemin ettirdi ve dedi ki:

“Üzerinde bulunduğumuz dağ, Horasan da bir dağdı. Oraya cenaze getiren adam, Hz. Hızır di. Cenaze ise zamanın Kutub’larından biriydi. Vefat etmişti. Kimse olmadığı için namazı bizler kıldık. Sonradan gelen, saçı başı dağınık zat ise, evvelden Konstantin’li (İstanbul) bir zat idi. Evvelce Hristiyan iken Müslüman olmuştu. 0 kadar İslam’a sarılıp amel etmişi ki, ölen Kutub’un yerine o seçilmişti…

İşte Şeyh Ahmed’den daha amel ederken gördüğüm bu kerameti hiç unutamıyorum…
Şahı Haznevî başlarda da anlatıldığı gibi sünnete tam bir ittiba içinde hem de şuurla… Kendisinin yanına zaman zaman haram yollardan para kazanıp zengin olmuş ağalarla zulüm makamındaki umera gelirdi ziyaret için. Şahı Haznevi böyle tiplerin geldiğini haber alır almaz hemen kalkar odasına giderdi. Misafirlerde gelir, misafirhanede oturup beklerlerdi. Ondan sonra şeyh efendi çıkar gelir ve onlar da ayağa kalkıp onu karşılarlardı.

Bir gün soruldu: “Kurban siz aramızda olduğunuz halde, misafirler geldiğinde hiçbir ihtiyacınız yokken, neden kalkıp gidiyorsunuz da sonradan geliyorsunuz?”
Cevap müthiş: “Efendim, o tip misafirler saltanatlarını zulüm ve haram üzere bina etmişler. Eğer biz onları burada karşılarsak edeben ayağa kalkmamız icap edecek, o zaman da hadisi Resulullaha (S.A.V) bütün bütün sırt çevirmiş olacağımızdan en büyük zulmü biz işlemiş olacağız. Ayağa kalkmamak ve onlarında dikkatini çekmemek için eve gidiyorum. Onlar gelip oturunca ben de geliyorum. 0 zaman kalkmak mecburiyeti onlara düşüyor. Haliyle İslam’dan böylece taviz verilmiş olunmuyor…”

Şahı Haznevî, iki defa evlenmiş, bu evliliklerden ilk aileden üç erkek, ikinci aileden de bir erkek, bir kız çocuğu olmak üzere beş evladı olmuştur.

Çocukları, 1- Şeyh Ma’sum, 2- Şeyh Alauddin, 3- Şeyh İzzeddin, (Bu üçü bir annedendir.) 4- Abdülgani, 5- Zeyneb. (Bu ikisi de bir annedendir.)

Şahı Haznevi, nihayet hicri 1369 yılında Suriye’nin Kamışlı kazasına bağlı Tılma’ruf köyünde vefat edip, aynı köyde defnedilirler.

Arkalarından tam on üç halife bırakarak…

Şeyh Ma’sum (k.s), oğludur.

Molla İbrahimi Gıresuver (k.s), Suriye’nin bir köyü.

Şeyh Abdurrezzak (k.s) Mazı dağının Halilan köyü.

Seyyid Abdülhakim (k.s) Bizim silsilemizde Şahı Hazneviden sonraki kolbaşı, Bilvanis köyünden.

Molla Abdullatif (k.s) Mardinin Ayvan köyünden.

Şeyh Ma’şuk (k.s) Hazretin kardeşinin torunudur.

Molla Sıddîk (k.s) Ahlatlıdır.

Molla Muhammed (k.s) Baykana bağlı Arınç köyünden.

Molla Ahmedî Müfti (k.s) Mardinlidir. Şu anda Suriyede bulunmaktadır.

Molla Cüneyd (k.s)

Şeyh Hüseyin (k.s) Hacı Hüseyin de denir, Nusaybinin Kertuvan köyünden.

Şeyh Abdülcelil (k.s) Mardin’in Kuriki köyündendir.

Molla Salih (k.s) Mardinlidir.

Ahmed El Haznevi Hazretleri

Facebook sayfamız Twitter sayfamız

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu